Voor eigenaren van zonnepanelen en huishoudens die overwegen zonnepanelen te kopen, breken onzekere tijden aan. Het is namelijk uiterst lastig geworden om voor de langere termijn in te schatten hoelang het duurt voordat je de aanschaf van zonnepanelen hebt terugverdiend.

Die onzekerheid heeft twee hoofdoorzaken. Het kabinet-Rutte IV wilde de zogenoemde salderingsregeling voor eigenaren van zonnepanelen afbouwen, maar daar was voor de zomer geen meerderheid voor in de Eerste Kamer. Vanaf medio september wordt hier verder over gedebatteerd.

Financieel gezien is het van groot belang voor eigenaren van zonnepanelen om te weten of de salderingsregeling wel of niet vanaf 2025 wordt uitgefaseerd.

Een ander heikel punt is de dreiging van een extra heffing door energieleveranciers voor klanten met zonnepanelen. Afgelopen maand nam energiebedrijf Vandebron hiertoe het initiatief, met als argument dat er op zonnige dagen met relatief weinig vraag te veel stroom wordt teruggeleverd door klanten met zonnepanelen. Dat veroorzaakt op de groothandelsmarkt soms zelfs tijdelijk negatieve stroomprijzen.

De disbalans tussen vraag en aanbod van stroom op het net kan financieel nadelig uitpakken voor energieleveranciers en zou een 'congestieheffing' voor eigenaren van zonnepanelen rechtvaardigen.

Salderingsregeling zonnepanelen en extra heffing energieleveranciers

Afgelopen week heeft voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal een voorbeeldberekening gemaakt over de gevolgen van de afschaffing van de salderingsregeling in combinatie met een vaste extra heffing van energieleveranciers voor eigenaren van zonnepanelen. De conclusie luidde dat de terugverdientijd van zonnepanelen hierdoor kan stijgen naar meer dan 25 jaar.

Energiebedrijf Zonneplan kwam hiertegen in het verweer en stelt dat Milieu Centraal ten onrechte veronderstelt dat de congestieheffing van energieleveranciers blijft bestaan, als de salderingsregeling zou worden afgebouwd.

Zonneplan gaat ervan uit dat concurrentie tussen energieleveranciers zodanig is, dat partijen die klanten met zonnepanelen hogere kosten in rekening brengen, klanten zullen verliezen aan energieleveranciers die dat niet doen. Anders gezegd: marktconcurrentie zal het handhaven van de congestieheffing afstraffen.

Hoe dit alles de komende jaren uitpakt, is uiteraard koffiedik kijken: er zijn simpelweg te veel onzekere factoren. Voor eigenaren van zonnepanelen is het wel handig om enig idee te hebben van de financiële impact van respectievelijk de afbouw van salderingsregeling en mogelijke extra heffingen van energieleveranciers.

Terugverdientijd zonnepanelen: 2 scenario's

Om een en ander inzichtelijk te maken, heeft Business Insider twee vereenvoudigde voorbeelden gemaakt.

In het eerste geval kijken we naar een huishouden dat optimaal gebruikmaakt van de salderingsregeling. Vervolgens kijken we naar de impact van een extra congestieheffing van energieleveranciers. In het tweede voorbeeld kijken we naar de financiële situatie zonder de salderingsregeling en de impact van de congestieheffing.

Als uitgangspunt nemen we een huishouden met tien zonnepanelen dat daarmee jaarlijks 3.500 kWh stroom opwekt. Het huishouden verbruikt jaarlijks 3.000 kWh stroom.

Het eigen stroomverbruik van 3.000 kWh wordt voor 1.000 kWh gedekt door direct verbruik van de zonnestroom. Daarnaast neemt het huishouden jaarlijks 2.000 kWh stroom af van de energieleverancier.

Van de totale opgewekte zonne-energie van 3.500 kWh wordt jaarlijks 2.500 kWh teruggeleverd aan de energieleverancier (en dus 1.000 kWh direct verbruikt).

Salderingsregeling: flink financieel voordeel

We kijken nu eerst naar de situatie met de salderingsregeling. Daarbij zijn twee prijzen van belang: de marktprijs van de energieleverancier én de zogenoemde terugleververgoeding. Die stellen we op respectievelijk 0,35 euro per kWh (inclusief belastingen) en 0,07 euro per kWh.

Onder de salderingsregeling neemt het huishouden op jaarbasis 2.000 kWh aan stroom af van de energieleverancier tegen een prijs van 0,35 euro per kWh. Gedurende het jaar wordt ook 2.000 kWh zonnestroom teruggeleverd tegen hetzelfde tarief. Dit kan dus tegen elkaar worden weggestreept.

Vervolgens blijft 500 kWh van extra teruggeleverde zonnestroom over. Voor dit volume krijgt het huishouden van de energieleverancier een terugleververgoeding van 0,07 euro per kWh, ofwel in totaal 35 euro.

In de onderstaande tabel hebben we samengevat wat de financiële gevolgen zijn van dit model, ervan uitgaande dat de aanschafprijs van de zonnepanelen inclusief installatie 7.500 euro bedroeg

Als je dit doorrekent, komt het totale jaarlijkse financiële voordeel van de zonnepanelen op jaarbasis uit op 1.085 euro, als gebruik wordt gemaakt van de salderingsregeling. Bij een aanschafprijs van 7.500 euro is er dan een terugverdientijd van ongeveer 7 jaar.

Stel nu dat de energieleverancier per jaar 250 euro extra congestieheffing in rekening brengt aan klanten met zonnepanelen, vanwege de overbelasting van het stroomnet. Het financiële voordeel van de zonnepanelen daalt dan naar 835 euro op jaarbasis, wat de terugverdientijd op 9 jaar brengt. 2 jaar langer dus.

Voordeel zonnepanelen zonder salderingsregeling en met terugleverheffing

Het kabinet Rutte IV was van plan om de salderingsregeling vanaf 2025 in 6 jaar af te bouwen. Zoals gezegd, is onzeker of dit gaat gebeuren. Voor het contrast gaan we in het tweede voorbeeld uit van een situatie zonder salderingsregeling.

Het belangrijkste financiële verschil is nu dat het huishouden voor de 2.000 kWh die jaarlijks wordt afgenomen van de energieleverancier nog steeds de marktprijs van 0,35 per kWh betaalt, maar van de teruggeleverde zonnestroom niet meer 2.000 kWh tegen dat tarief kan worden weggestreept.

Het totaal van de 2.500 kWh aan teruggeleverde zonnestroom wordt nu afgerekend tegen de veel lagere terugleververgoeding van 0,07 euro per kWh.

In de tabel hieronder hebben we de financiële gevolgen samengevat:

Je kunt uitrekenen dat zonder de salderingsregeling het financiële voordeel van de zonnepanelen op jaarbasis 525 euro bedraagt. Dat is dus ruim de helft lager dan in de situatie met salderingsregeling. De terugverdientijd stijgt hierdoor naar 14 jaar.

Stel nu dat de salderingsregeling verdwijnt én de congestieheffing voor 250 euro per jaar voor klanten met zonnepanelen blijft. Dan daalt het financiële voordeel van zonnepanelen naar 275 euro per jaar. De terugverdientijd van 7.500 euro stijgt dan naar 27 jaar.

De financiële sommetjes die hierboven worden gegeven, zijn uiteraard sterk afhankelijk van de aannames die je doet. Maar duidelijk is wel dat er voor eigenaren van zonnepanelen en huishoudens die overwegen ze aan te schaffen, de komende jaren het nodige op het spel staat.

LEES OOK: Elektrische rijders proberen kosten laden te drukken: thuisladen, liefst met zonnepanelen, steeds populairder